Het onzichtbare laten meewegen

Wanneer we conclusies moeten trekken doen we dat veelal op de gegevens die we met het blote oog kunnen zien. Tastbare en concrete data die we kunnen inschatten, vanuit een Excel bestand kunnen presenteren en belangrijker; kunnen inschatten of interpreteren. Maar de conclusies die we daarmee trekken zijn bij lange na niet altijd de juiste.

De harde cijfers spreken namelijk niet uitsluitend voor zich, ook de onzichtbare data moet meegewogen worden.

Een klassiek voorbeeld

Tijdens de Tweede Wereldoorlog brachten de geallieerden kogelgaten in kaart van de vliegtuigen die werden getroffen door nazi-vuur. Ze probeerden de vliegtuigen vervolgens te verbeteren door de gebieden te versterken die meer kogels opliepen (weergegeven als rode stippen op de foto)

Theoretisch gezien was dit een logische en steekhoudende conclusie. Dit waren tenslotte de meest getroffen gebieden op de vliegtuigen.

Echter kwam Abraham Wald, een wiskundige, tot een hele andere conclusie: de rode stippen vertegenwoordigden namelijk alleen de schade aan de vliegtuigen die terug naar huis konden keren.

Daarom moesten volgens hem juist de plekken die niet gedocumenteerd waren versterkt worden, omdat dit de plaatsen vertegenwoordigden waar het vliegtuig niet door terug zou kunnen keren wanneer het daar werd geraakt.

Kortom; de data die we niet kunnen zien laten meewegen en ons niet uitsluitend baseren op wat we voor ons hebben. Dit fenomeen wordt overigens Survivor Bias genoemd en is de cognitieve fout waarbij alleen naar de ‘overlevenden’ of zichtbare groep van een populatie wordt gekeken. En daarmee het deel wat het niet heeft ‘overleefd’ wordt genegeerd.

Adoptie

Binnen het bedrijfsleven zien we dit fenomeen ook in verschillende varianten de kop opsteken. We baseren ons tijdens veranderprojecten veelal op harde data. Op de cijfers die in kaart te brengen zijn en een numerieke waarde vertegenwoordigen. En juist daar is waar het vaak misgaat.

Want zoals iedereen je kan vertellen die zich bezig houdt met verandermanagement of implementatie: het zijn juist de onzichtbare elementen die succesvolle adoptie beïnvloeden. Zoals bijvoorbeeld de nut en noodzaak voor die mensen binnen de organisatie, hoe zij het ervaren om de verandering door te zetten. En dat soort zaken, die van cruciaal belang zijn voor de gewenste veranderingen zijn in veel gevallen gevoelskwesties. Maar even praktisch gezien; hoe ga je iets als gevoel in cijfers brengen?

We baseren ons bij een implementatie, zoals een nieuw CRM systeem, vaak op de harde data. Op hoeveel gebruikers er van dat nieuwe systeem zijn, hoe vaak per dag dat systeem gebruikt wordt of het aantal uren dat er van dat systeem gebruik wordt gemaakt.

Waarom er altijd medewerkers binnen een bedrijf zijn die er geen gebruik van maken wordt niet in ogenschouw genomen, of dieper behandeld. De zachte kant van implementaties. En juist deze zachte, onzichtbare data is cruciaal voor het succes.

Gerelateerd: https://jerryvanstaveren.nl/verdwalen-in-het-project-doolhof/

Bewustwording

Een populaire mening is vaak: “Vroeger werden spullen beter gemaakt” omdat we vandaag de dag soms nog apparaten tegenkomen die 50 jaar geleden zijn gemaakt en nu nog steeds werken. Dat geeft echter een vertekend beeld omdat alle andere spullen uit die tijd het al begeven hebben en inmiddels al lang op de vuilnisbelt liggen. Daardoor worden alleen nog de spullen van uitzonderlijke kwaliteit gezien. Dat geeft dan inderdaad de perceptie dat ze vroeger apparaten maakten die veel langer meegaan.

Datzelfde principe geldt overigens voor muziek. De hits van vroeger die gespeeld vandaag de dag nog steeds op de radio gespeeld worden geven de illusie dat er vroeger betere muziek werd gemaakt. Maar alle matige nummers zijn inmiddels allang in de vergetelheid geraakt.

Dit bijzondere fenomeen vind dus plaats wanneer je uitsluitend kijkt naar de dingen die bewaard zijn gebleven, terwijl jij je ook zou moeten concentreren op de dingen die verloren zijn gegaan.

De dingen die geen stem meer hebben, toch een stem meegeven.