Wanneer angst regeert

Een aantal jaar geleden was ik actief in de sales voor een groot bedrijf. De omzet van dat jaar vielen door verschillende oorzaken tegen en het management had zijn hoop gevestigd op een grote landelijke beurs om de cijfers weer het groen in te krijgen.

De avond voordat de beurs van start ging sprak de directeur alle medewerkers toe. Hij wondt er geen doekjes om en zei in niet al te veel woorden “Als deze beurs niet perfect verloopt, zullen sommigen van jullie op zoek moeten naar een nieuwe baan”.

Yep, naast de speeches van Mel Gibson in Braveheart “But they won’t take our FREEDOM!!” of  Alec Baldwin in Glengarry Glenn Ross “ABC, ALWAYS… BE…. CLOSING!” staat deze toch wel hoog op mijn persoonlijke lijstje van meest inspirerende speeches aller tijden…

Dat was ongeveer net zo inspirerend als tegen je team zeggen: “We zullen mensen blijven ontslaan totdat de werksfeer verbetert!”.

Angst inboezemen

De grote vraag is: waarom zou een manager of directeur ooit de behoefte moeten voelen om een bedrijf met angst te leiden?

Wanneer dit type manager geen vertrouwen in de goede afloop hebben en in essentie bang zijn om te falen, zullen ze niet eens beseffen dat ze hun eigen angst op anderen projecteren. Het is lastig om die manager dit te laten toegeven, maar in de meeste gevallen komt deze angststrategie vooral voort uit het feit dat de manager zijn eigen gebrek aan vertrouwen en angst onbewust projecteert op de rest van het bedrijf.

Gerelateerd: https://jerryvanstaveren.nl/pas-op-voor-giftige-bedrijfsculturen/

Echter, wanneer werknemers in constante angst opereren en zich uitsluitend richten op overleven, zijn ze niet langer gericht op het uitvoeren van de strategie of het behalen van de doelstellingen. Of in het nemen van beslissingen die in het belang zijn van de organisatie.

En wellicht nog belangrijker: goede werknemers blijven zelden hangen bij een angstaanjagende leider.  Ze zullen namelijk niet aarzelen om te vertrekken naar een organisatie met een gezondere cultuur.

Maar hoe herken je als manager of leider dat je zo’n cultuur aan het creëren bent? Wees gerust, je kan het nog voor zijn. Er zijn namelijk een aantal kenmerken van dit soort angstmanagers:

• Nemen geen eigenaarschap. Angstmanagers zullen altijd anderen de schuld geven. Maar daarentegen wel zelf de eer van het geslaagde werk opeisen: als er iets mis gaat aarzelen ze niet  om hun eigen teamleden of andere werknemers de schuld te geven. Maar als het goed gaat, zijn deze managers er snel bij om hun aandeel aan te stippen waarmee het resultaat tot een succes werd gemaakt.

• Roddelen. Leidinggevenden die angst inzetten hebben vaak de gewoonte om slecht te praten over bijna iedereen in de organisatie. Vooral voor de mensen die direct met dit type manager samenwerken zorgt dit voor een gebrek aan vertrouwen. Een logische vraag is namelijk “Wat zeggen ze over mij, achter mijn rug?”. Dit maakt dit type manager erg onbetrouwbaar.

• Bedreigingen. Angstmanagers maken in veel gevallen gebruik van dreigementen. Door deze bedreigingen, zoals bijv. bij de beurs, maken ze de werknemers direct duidelijk dat fouten niet getolereerd worden. Wanneer zo’n omgeving wordt gecreëerd zullen werknemers hun creatieve ideeën niet langer delen of zelf initiatief nemen. Vooruitgang of innovatieve ideeën zijn dan niet langer onderdeel van de bedrijfsvoering.

• Ze geven geen krediet. Om wat voor reden dan ook, met angst leidende managers zullen het goede werk dat door hun werknemers of teamleden wordt gedaan nooit erkennen. Dit leidt op zijn beurt weer tot een laag moreel en gebrek aan betrokkenheid. 70% van de tevredenheid van een medewerker staat namelijk in direct verband met de relatie die ze hebben met de leiding.  Als die relatie eronder lijdt, lijdt de medewerkerbetrokkenheid eronder.

• Houden informatie achter. Wanneer managers ervoor kozen om strikt op een “need to know“-basis met werknemers te communiceren, resulteert dit in weinig betrokken teamleden, die de puzzelstukjes missen om succesvol te zijn. Het gebrek aan informatie maakte het voor hen moeilijk om beslissingen te nemen, voorbereid te zijn of te slagen. Met een gebrek aan communicatie, wil iedereen op veilig spelen, uit angst een slechte beslissing te nemen.

Gerelateerd: https://jerryvanstaveren.nl/betrokken-medewerkers-creeer-je-door-ze-te-betrekken/

• Dragen geen werk over. Omdat op angst gebaseerde managers hun team niet vertrouwen om de klus te klaren besteden ze hun dag aan de dagelijkse operationele taken. In plaats van te werken aan strategische projecten, die de grootste impact op het team zouden hebben.  Op angst gebaseerde managers zien delegeren namelijk als een verlies van controle, terwijl sterke leiders delegatie zien als een manier om hun team te ontwikkelen en de individuen te versterken.

Korte termijn strategie

Managers die leiden met angst zijn misschien gevreesd, maar ze zullen nooit worden gerespecteerd.

Als een manager angst als strategie gebruikt, kan ik je één ding garanderen: Het zal ten allen tijden slechts korte termijn resultaten laten zien, maar is op de lange termijn een verliezende strategie. Teamleden zullen op termijn gaan samenwerken om dit management te ondermijnen. Als ze al niet uit eigen initiatief zijn vertrokken bij het bedrijf.

Steek daarom diezelfde tijd juist in het opbouwen van een cultuur van vertrouwen, waarbij iedereen werk durft over te dragen en alles transparant bespreekbaar wordt gemaakt. Dat geeft jouw organisatie een sterke fundering en het vermogen om samen significante resultaten te behalen.