Laat jij je meeslepen?

Fast forward naar vandaag: Heb je ooit een product gekocht omdat “iedereen” dat product heeft en jij je anders buitengesloten zou voelen?

Als dat zo is, ben je in de val gelopen van het “Band-Wagon-Effect”. In sommige gevallen wordt ook wel ‘herding instinct’ genoemd.

“ Bandwagon–effect is een aanname, waarbij een mening eerder wordt geloofd naarmate er meer medestanders zijn voor die mening. Als veel mensen iets voor waar aannemen is het aantrekkelijk om het eens te zijn met die mensen”

Verreweg het belangrijkste component in deze optocht was de wagen waar de band op stond, die uitsluitend opzwepende muziek speelde. Deze wagen werd de ‘bandwagon’ genoemd.

Bij de term ‘bandwagon effect’ doet iemand dus iets omdat veel andere mensen het doen.

Dit cognitieve vooroordeel wordt gedefinieerd als de neiging van mensen om zich snel aan te passen aan populaire trends of “overtuigingen” in hun samenleving. Het gekke is dat het vaak wordt gezien als alledaags gedrag, wat wil zeggen: niemand kijkt er echt van op en het overgrote deel van de bevolking accepteert het gewoon zonder er ook maar een seconde dieper over na te denken.

Je komt deze vooroordelen op dagelijkse basis tegen op social media, in advertenties, politiek, mode en in andere trends. En mensen zullen altijd proberen op de metaforische bandwagon te springen.

De vraag waarom mensen ervoor kiezen zich te conformeren aan deze “populaire mening”, zelfs als het niet in overeenstemming is met hun persoonlijke waardes of meningen, kan dus gedeeltelijk worden beantwoordt door het ‘bandwagon effect’.

Het confirmeren aan wat “populair” is omdat de overgrote meerderheid daar ook voor kiest.

Alhoewel het bandwagon effect voor het eerst in 1954 werden beschreven, zal dit fenomeen alleen maar versnellen naarmate social media onze levens steeds meer zal overnemen.

De introductie van social media en andere vormen van communicatie helpen dergelijke cognitieve vooroordelen alleen maar floreren. Tegenwoordig veranderen bijvoorbeeld veel mensen hun eetgewoontes puur omdat dingen als bijvoorbeeld “geen gluten eten” nu populair is.

Mensen negeren daarbij feitelijk bewijsmateriaal of de achterliggende commerciële doelen van de aanbieders en springen op de trein.

Maar ook producten zoals bijvoorbeeld iPhones worden meestal gekocht op basis van consumentenrecensies.

Denk maar eens aan dingen die je zelf in het verleden hebt gekocht. Kan je dan goede voorbeelden bedenken van producten die je hebt gekocht, puur omdat er werd geadverteerd met ‘de favoriet van iedereen’ of ‘de beste’?

Consumentenbeslissingen worden in feite gedreven door percepties en in het bijzonder door het bandwagon effect. Een mooi voorbeeld is wanneer mensen in een woonwijk informatie krijgen over hoeveel elektriciteit hun buren gebruiken, zullen ze hun energieverbruik aanpassen aan dat van de anderen in hun buurt.

Het bandwagon effect vindt overal om ons heen plaats maar we realiseren het vaak niet eens! Veel mensen volgen modetrends, eettrends, maar ook sport trends! Kijk maar eens naar de enorme stijging in F1 fans en dan met name Max Verstappen fans in Nederland. Dit komt vooral omdat mensen graag geassocieerd worden met succes en omdat het hun het gevoel geeft dat ze deel uitmaken van een groter geheel.

De beelden van de hossende menigte Oranjefans op de Red Bull Ring zijn de wereld over gegaan en alle Grand-Prix organisatoren willen een stuk van die steeds groter wordende oranjetaart! Wat iedereen vooral verbaast is de enorme schaal van het Hollandse Oranjefeest.

Maar het bandwagon effect was ook goed te merken in het kampioensjaar van Feyenoord.

In het seizoen 2016/2017 deed Feyenoord voor het eerst sinds jaren weer eens een serieuze gooi naar het Nederlandse kampioenschap. Deze serieuze titelkansen hadden ook hun effect op het aantal “fans” in het land. Als we naar het gemiddelde aantal toeschouwers kijken per seizoen is het wel duidelijk welk jaar het kampioenschapsjaar was…

Toeval of bandwagon effect? 10.000 toeschouwers per wedstrijd minder binnen nog geen 2 jaar tijd… You be the judge

Dus, denk goed na de volgende keer dat je een product wilt kopen! Vraag je af waarom je het doet. Is het iets dat JIJ wilt doen? Is het in overeenstemming met JOUW waardes of meningen? Met jouw persoonlijke voorkeuren? Of doe je het slechts omdat de rest van de mensen het doet?

Hoewel cognitieve vooroordelen geen dingen zijn die je echt kunt beheersen, moet je simpelweg eerst jezelf tijd gunnen om na te denken over je gedrag. Probeer in de toekomst naar je gevoelens en meningen te luisteren, zodat je zelf volledige eigenaarschap over jouw beslissingen neemt en je niet laat meeslepen door de massa.

SUCCES