Keuze stress

Kiezen uit veel verschillende opties is moeilijk. Beslissen welk gerecht je in het restaurant gaat bestellen, welke film je vanavond op Netflix gaat kijken, welke muziek je uit je spotify playlist gaat opzetten of wat je überhaupt vandaag gaat doen… het is nogal een uitdaging.

Het leven bestaat uit duizenden van deze keuzes, maar is al die keuze wel zo positief?

Als je het mensen vraagt dan hebben ze de neiging om een verscheidenheid aan opties te willen, waaruit ze vervolgens naar eigen smaak kunnen kiezen. Ze willen zoveel mogelijk keuzes hebben en zien die keuze als een luxe die hun besluitvormingsproces vergemakkelijkt.

In het dagelijks leven gaan we bijv. naar een supermarkt met tientallen soorten frisdrank, ons Netflix-account presenteert ons ongeveer 6000 films, en we gaan zelfs op dating-apps zoals Tinder uit duizenden profielen onze mogelijke partner kiezen. Met al die keuze, wat moet je kiezen?

Misschien herken je dit; Elke keer dat je moet beslissen en moet kiezen uit een verscheidenheid aan opties, doe je uiteindelijk vaak niets.

Je gaat heen en weer tussen alle opties, weegt ze zorgvuldig tegen elkaar en kan uiteindelijk vaak niet beslissen wat nou precies de juiste keuze in dit geval is. Het eindresultaat: Door al die keuzes maak je geen keuze.

De paradox van keuze

De Amerikaanse psycholoog Barry Schwartz legt deze contradictie uit in zijn boek ‘ The Paradox of Choice: Why More is Less’ en in zijn TED Talk. Hij stelt dat te veel keuzes hebben, met al deze keuze overbelasting, ons juist angst, stress en depressie kan aanjagen in plaats van geluk.

Want hoe meer opties we hebben, hoe minder beslissingen we uiteindelijk nemen. Als het nemen van een beslissing zo lastig wordt gemaakt, hebben we de neiging om onszelf de schuld te geven. Zeker wanneer onze verwachtingen niet worden vervuld. Dan stel jij jezelf vaak ongewild de vraag: ‘was dit de juiste keuze?’ of ‘wat als ik de andere keuze had gemaakt?’.

Meer is minder?

Schwartz stelt dat het hebben van te veel opties vaak leidt tot negatieve resultaten. Namelijk:

• Keuze verlamming

Uiteindelijk maken we helemaal geen keuze omdat we verlamd raken door de verscheidenheid aan opties en zelf geen beslissing durven nemen. In plaats van te genieten van de luxe van keuze, voelen we ons vaak verward en overweldigd door alle opties.

• Degradatie in tevredenheid

Als we een overvloed aan keuzes hebben, is het veel gemakkelijker voor ons om onszelf de schuld te geven dat we het gevoel hebben niet de juiste beslissing hebben genomen. We hebben de neiging om spijt te hebben van onze acties en voelen ons angstig en gestrest. Als gevolg hiervan neemt onze tevredenheid af na het maken van een keuze.

Het trieste is dat we onzeker worden door de wetenschap dat er wellicht een betere optie kan zijn dan de keuze die we hebben gemaakt.

Samenvattend is te stellen dat een weldaad aan keuzemogelijkheden het besluitvormingsproces juist zal bemoeilijken: het vergt veel mentale inspanning en maakt de psychologische gevolgen van de keuze ernstiger.

De keuze is dus heel wat makkelijker, en je bent met het eindresultaat vaak veel gelukkiger als de enige optie die je hebt “vlees of vis” is, wanneer je het plaatselijke restaurant bezoekt.

Dus vergeet niet; Keuze is goed, te veel keuze is dat niet.